Pszczoły i ludzie przez długi czas żyli w równowadze, która w ostatnich stuleciach została znacząco zachwiana, a niedługo – może zostać całkowicie zaburzona. Karczowanie lasów, industrializacja środowiska czy wprowadzenie środków ochrony roślin z jednej strony świadczą o ogromnym postępie cywilizacyjnym, a z drugiej, stanowią śmiertelne zagrożenie dla pszczół. Obecnie obserwujemy zmniejszanie się populacji owadów zapylających, a niektóre gatunki są krytycznie zagrożone wyginięciem.

• Co wpływa na populację pszczół?
• Czy pszczoły mogą wyginąć?
• Jakie gatunki pszczół są zagrożone?
• Co możemy zrobić, żeby uratować pszczoły?

Dlaczego pszczoły są zagrożone wyginięciem? Co wpływa na populację pszczół? 

Jakkolwiek niekomfortowo jest tego słuchać, największym zagrożeniem dla pszczół są ludzie. Wskutek destrukcyjnej działalności człowieka od 50 lat obserwujemy drastyczne zmniejszanie się populacji pszczół. Największym problemem dla pszczół jest zmniejszona bioróżnorodność gatunków roślin, a co za tym idzie, brak zróżnicowanego pokarmu. Przyczyną jest także karczowanie lasów oraz modne obecnie uprawy monokulturowe.

Co więcej, brak naturalnego i urozmaiconego pokarmu obniża odporność pszczół na choroby i pasożyty, których z roku na rok jest coraz więcej. Nie trzeba chyba dodawać, że stosowanie pestycydów i środków ochrony roślin również nie sprzyja zapylaczom. Działalność człowieka zaburzyła naturalne środowisko, w którym pszczoły żyły na długo przed nami.

Czy pszczoły mogą wyginąć?

Od pewnego czasu na całym świecie możemy obserwować zjawisko nazwane Colony Collapse Disorder, czyli masowe ginięcie kolonii pszczół. Owady wylatują z ula i nigdy do niego nie wracają, a przyczyny nie są do końca znane naukowcom. Ustalono, że na CCD składają się takie czynniki, jak:

• choroby pasożytnicze,
• zatrucie pestycydami,
• stres,
• promieniowanie elektromagnetyczne,
• rośliny modyfikowane genetycznie,
• brak bioróżnorodności.

Ponad 9% pszczół w Europie jest realnie zagrożonych wyginięciem, a eksperci twierdzą, że w przyszłości z pewnością wyginie 5% pszczół. Już w samych Włoszech wyginęło 176 gatunków, a liczebność kolonii w USA spadła z 4,5 miliona w 1980 roku do 1,5 miliona obecnie. Zagrożenie jest realne i dotyczy nie tylko pszczół, ale też nas. Niemal 80% produkcji żywności zależy od pracy pszczół – jeśli pozwolimy, żeby wyginęły, czeka nas potężny kryzys żywnościowy.

Coraz więcej gatunków pszczół jest zagrożonych wyginięciem

Jakie gatunki pszczół są zagrożone?

Na europejskiej czerwonej liście zagrożonych gatunków pszczół na górze tabeli plasują się gatunki, które są krytycznie zagrożone wyginięciem. Są to owady z rodziny pszczołowatych, która zawiera 5800 opisanych gatunków. Ta największa rodzina składa się z najczęściej obserwowanych przez nas owadów, między innymi pszczół miodnych czy trzmieli.

Wiele gatunków z rodziny pszczołowatych jest bardzo cennymi zapylaczami zarówno w swoim środowisku naturalnym, jak i na polach uprawnych. Zagrożone gatunki z tej kategorii to:

• Ammobates dusmeti - gatunek endemiczny dla Hiszpanii,
• Bombus cullumanus - trzmiel zamieszkujący Europę i Azję,
• Nomada sicilencis.

Oprócz pszczołowatych na czerwonej liście znajdziemy także gatunki z rodziny pszczolinkowatych, których cechą charakterystyczną jest gniazdowanie w ziemi. Zagrożone gatunki pszczolinkowatych to:

• Andrena labiatula,
• Andrena ornata,
• Andrena tridentata.

Co możemy zrobić dla pszczół?

Wbrew pozorom każdy z nas może przyczynić się do ratowania pszczół. Najprostszym sposobem jest sadzenie w ogródkach i na balkonach roślin, które owady uwielbiają. Listę takich roślin, a także inne sposoby na pomoc naszym małym przyjaciołom możecie znaleźć na stronie Akcji Uratuj Pszczołę, której głównym celem jest zwiększanie świadomości i przekazywanie wiedzy na temat sposobów pomocy pszczołom.