Lista tradycyjnych polskich potraw wigilijnych jest niezwykle bogata. Obfituje w ryby, dania z kapustą i grzybami, a także słodkie wypieki z makiem, bakaliami i przyprawami korzennymi. Do przygotowania wielu z nich wykorzystywany jest miód, który stanowi symbol radości życia i obfitości.

• Wigilijny kompot z suszu
• Świąteczne pierniczki
• Śledzie z dodatkiem miodu
• Makiełki, kutia, makowiec...

Współcześnie na wigilijnym stole znajdują się potrawy podobne do tych, jakie jadano dawniej. Mało kto jednak wie, że wiele z produktów miało znaczenie magiczne, jak np. miód. Już od wieków uważany był za napój bogów, który chronił przed demonami, miał zapewnić dobrobyt i pomyślność. Nic zatem nie stoi na przeszkodzie, aby dodawać go również do innych potraw, jakie spożywamy w trakcie Świąt Bożego Narodzenia.

Na początek wigilijny kompot

Kompot z suszu to typowy wigilijny napój sporządzany z gotowanych suszonych owoców, takich jak jabłka, śliwki i gruszki. Nie bez powodu - gruszki mają zapewniać długowieczność, jabłka dawać miłość i zdrowie, a suszone śliwki odpędzać złe moce. Często dodawany jest do niego miód, który nadaje nie tylko słodyczy, ale i wyjątkowego aromatu.

Pierniki, pierniczki…

Świąteczny piernik o aromatycznym, korzennym zapachu i intensywnym smaku to tradycyjny przysmak, bez którego trudno sobie wyobrazić polskie Boże Narodzenie. To ciasto wypiekane z mąki z dodatkiem cynamonu, gałki muszkatołowej czy imbiru oraz miodu. Dobry piernik jest jak wino – „swoje musi odleżeć”, co jest możliwe m.in. dzięki konserwującym właściwościom miodu.

Nieodłącznym symbolem Bożego Narodzenia są także pierniczki. Z rozwałkowanego ciasta o głębokim, brązowym kolorze wykrawane są różnorodne kształty kojarzące się ze świętami, które później dekorujemy lukrem, czekoladą czy różnymi posypkami. Są nie tylko pyszne, ale mogą stanowić również wspaniały prezent czy ozdobę choinkową.

Pierwotnie pierniki nie gościły jednak na wigilijnym stole, a w staropolskiej apteczce. Przypisywano im bowiem właściwości zdrowotne oraz odmładzające. Już w XV wieku używano ich jako leku na przeziębienie i różnego rodzaju niedomagania. Co ciekawe, wcale nie pochodzą z Polski, a ich wypiekanie ma swój początek już w starożytności.

Pierniczki są nieodłącznym elementem świąt

W kuchni staropolskiej zachował się też zwyczaj przygotowywania szarego sosu, którego głównym składnikiem jest właśnie piernik. Przygotowywany jest z zasmażanej mąki i masła, bulionu warzywnego, mięsa lub ryb i doprawiany wytrawnym winem, rodzynkami oraz miodem. Szary sos to doskonały dodatek zarówno do mięs jak i ryb, zwłaszcza świątecznego karpia.

A może śledzie z dodatkiem miodu?

Skoro mamy już piernik, to możemy przyrządzić śledzie w sosie na jego bazie z cytryną i miodem, cynamonem, kardamonem i goździkami. Warto je przygotować nawet tydzień wcześniej, dzięki czemu smaki połączą się idealnie.

Proponujemy też przyrządzić śledzie w sosie pomidorowo-miodowym. Wystarczy pokroić cebulę w piórka, zalać olejem i poddusić aż cebula się zeszkli, następnie dodać odrobinę octu jabłkowego, miód, koncentrat pomidorowy, ziele angielskie i liście laurowe i jeszcze chwilę poddusić. Przestudzonym sosem zalewamy śledzie i wstawiamy do lodówki. Naprawdę pyszne!

Tradycja, która bez miodu się nie może obejść

Miód, będący symbolem radości życia i obfitości, występuje także w takich potrawach wigilijnych jak makiełki czy kutia. Makiełki to tradycyjna wielkopolska potrawa wigilijna z maku, bakalii i lekkiego pieczywa lub klusek.

Coraz rzadziej przyrządza się natomiast kutię - pszenicę z makiem, miodem i orzechami, która dawniej, na terenach wschodnich, była typową potrawą dla zmarłych. Obecnie dodaje się do niej wiele aromatycznych dodatków, przede wszystkim bakalii a także smażonej skórki pomarańczowej.

Nie można też zapomnieć o świątecznym makowcu. Najważniejsza jest tu pyszna makowa masa z dodatkiem cukru, jaj, rodzynek, orzechów, skórki pomarańczowej oraz oczywiście miodu!