Norwegia w Polsce – nordycka Świątynia Wang

Konstrukcji takich, jak nordycka Świątynia Wang jest zaledwie 25 na całym świecie. Tymczasem kościół zbudowany na przełomie XII i XIII wieku z sosnowych bali w miejscowości Vang w południowej Norwegii przywędrował do Polski. Niemożliwe? A jednak!

Świątynia Wang w Karpaczu

 

 

Jak do nas trafił?

Kościół Wang to jedno z osiągnięć norweskiej architektury drewnianej. Powstał nad jeziorem Wang (norw. Vangsmjösi), położonym na wysokości 466 m n.p.m. i otoczonym wysokimi górami. Do dziś pozostało zaledwie 25 takich obiektów. Najstarszym, datowanym na około 1050 r. jest kościół w Urnes.

W XIX w. kościółek Wang okazał się za mały i wymagał kosztownej naprawy. Postanowiono więc go sprzedać. Pieniądze były potrzebne, aby spłacić pożyczkę zaciągniętą na budowę nowej świątyni. Dzięki staraniom norweskiego malarza Jana Krystiana Dahla, ten wyjątkowy zabytek architektury Wikingów został zakupiony za 427 marek przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV do berlińskiego muzeum. Rekonstrukcja kościoła według rysunków Franza Wilhelma Schiertza nie układała się jednak pomyślnie.

Po namowie hrabiny Fryderyki von Reden kościół został sprowadzony z Bukowca na Śląsk, a dokładnie na zbocze Czarnej Góry w Karpaczu. Gmina, do której należał Karpacz Górny, Borowice, Wilcza Poręba i Budniki, nie miała bowiem kościoła i była „obsługiwana” okazjonalnie przez duchownych z okolic.

2 sierpnia 1842 r. król Fryderyk Wilhelm IV osobiście dokonał położenia kamienia węgielnego, a dwa lata później nastąpiło uroczyste otwarcie i poświęcenie kościoła przy udziale króla, jego małżonki i wielu innych znanych osobistości.

Fryderyka von Reden – medalion z kościoła Wang

Fryderyka von Reden – medalion z kościoła Wang

 

Najstarszy drewniany kościół w Polsce

Świątynia wykonana została z sosny norweskiej, która nasycona żywicą, wykazuje niezwykłą trwałość, dzięki czemu przetrwała w dobrym stanie do dzisiaj. Co interesujące, całą konstrukcję wykonano bez użycia jednego gwoździa. Wszelkie elementy połączono za pomocą drewnianych złączy ciesielskich.

Ponieważ plany okazały się niezbyt dokładne, a duża część oryginalnych elementów kościoła nie nadawała się do użytku, kościół nie powstał jako wierna rekonstrukcja romańskiej świątyni, ale raczej wizja budowniczych, którzy w ten sposób wyobrażali sobie idealny norweski stavkirke.

Brakujące elementy dorabiano na miejscu na podstawie rysunków. W zrekonstruowanym kościele powstały krużganki oraz okna w krużgankach i w ścianach wewnętrznych. Nowa jest też wieżyczka oraz kamienna wieża ze stylizowanym dachem i łączącym się z nią gankiem. Ambona powstała z drewna przywiezionego z Norwegii.

Zrekonstruowana drewniana wieżyczka kościoła

Zrekonstruowana drewniana wieżyczka kościoła

 

Kolumny stojące przed ołtarzem, przedstawiające zwycięstwo Dawida nad Goliatem oraz proroka Daniela w jaskini lwów, zostały zrekonstruowane przez zdolnego rzeźbiarza Jakuba z Janowic. Jego dziełem jest też krzyż, wykonany z jednego pnia dębowego i postać Chrystusa wyrzeźbiona w drewnie lipowym.

Ołtarz w świątyni Wang

Ołtarz w świątyni Wang

 

Skandynawskie mity

Chociaż kościół powstał 150 lat po zakończeniu ery wikingów, widoczne są w nim skandynawskie mity o herosach i bogach władających światem żywych i umarłych. To motywy obecne m.in. na drakkarach, jak głowy smoków, wijące się węże, plecionki z roślin, lwy i maszkarony z otwartymi ustami, z których wypełzają węże. Na portalu północnym znajduje się natomiast pismo runiczne.

Po obu stronach ołtarza wzniesionego w 1980 r. przez Ryszarda Zająca, stoją na postumentach dwa kandelabry. Przedstawiają one łabędzia, jako symbol wierności i serce – symbol miłości. Świece na tych norweskich świecznikach są zapalane tylko podczas ślubów.

To jedyny romański kościół słupowy poza Skandynawią. Okazało się, że doskonale wpisał się w pejzaż granitowych karkonoskich skał i obecnie stanowi jedną z ciekawszych atrakcji turystycznych w Karpaczu. Rocznie odwiedza go ponad 200 000 turystów!

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium