Wywodząca się ze starożytnych Indii i licząca kilka tysięcy lat ajurweda to najstarszy znany system medyczno-filozoficzny. W wolnym tłumaczeniu oznacza naukę o życiu lub wiedzę o życiu, a jej cechą charakterystyczną jest holistyczne podejście do człowieka. Jeśli chcemy żyć zgodnie z zasadami ajurwedy, musimy także odpowiednio dopasować swoją dietę do rodzaju posiadanej energii.
- Na czym polega dieta ajurwedyjska?
- Zasady diety ajurwedyjskiej
- Odżywianie według zasad ajurwedy
- Jadłospis w diecie ajurwedyjskiej
- Miód w diecie ajurwedyjskiej
Czym jest dieta ajurwedyjska i na czym polega?
Dieta ajurwedyjska zakłada, że powinniśmy jeść jak najwięcej produktów świeżych i nieprzetworzonych, najlepiej wegańskich. W dzisiejszych czasach takie produkty określilibyśmy mianem superfoods i właśnie takie – zgodnie z zasadami ajurwedy – powinniśmy spożywać w dużych ilościach. Co istotne, dieta ajurwedyjska nie wyklucza żadnych produktów.
Diety w ajurwedzie nie można uogólniać. Jest ona bowiem zależna od naszego typu konstytucyjnego, czyli doszy, które z kolei są wynikiem proporcji pięciu żywiołów, z których się składamy. Istnieją trzy dosze i u każdego człowieka jedna z nich jest dominująca. W zależności od tego, czy jesteśmy vata, pitta czy kapha, powinniśmy spożywać jedzenie w różnych proporcjach (np. więcej zbóż, mniej ziemniaków).
Zasady diety ajurwedyjskiej
Najważniejszą zasadą diety według ajurwedy jest ustalenie jej zgodnie z naszą doszą. W przeciwnym razie na pewno nie będzie skuteczna. Kolejną złotą zasadą jest to, aby żołądek w jednej trzeciej wypełnić pokarmem stałym, w jednej trzeciej płynnym, a pozostałą część zostawić pustą. Bardzo ważne jest także, aby dokładnie i powoli przeżuwać pokarm – pomaga to w procesie trawienia.
Powinniśmy jeść tylko wtedy, kiedy jesteśmy głodni i analogicznie – pić tylko wtedy, gdy jesteśmy spragnieni. Pomiędzy posiłkami powinny występować przerwy od 3 do 6 godzin, a same dania powinny być spożywane regularnie. Oglądanie telewizji, czytanie książki czy sprawdzanie telefonu w trakcie posiłku negatywnie wpływa na proces trawienia i powinniśmy się tego wystrzegać.
Produkty w diecie ajurwedyjskiej powinny być naturalne i nieprzetworzone, dlatego należy wystrzegać się produktów kwaśnych i sfermentowanych, na przykład chleba na drożdżach. Co więcej, nie wolno jeść, kiedy jest się zdenerwowanym lub przygnębionym. Posiłki powinny być spożywane w miłej atmosferze, w samotności lub w gronie bliskich nam osób, jednak przy jedzeniu nie wolno rozmawiać i się rozpraszać. Należy także dzielić się jedzeniem z innymi, ponieważ pozytywnie wpływa to na nasz rozwój duchowy.
Ajurwedyjska zakłada spożywanie głównie nieprzetworzonej żywności
Odżywianie w myśl ajurwedy
Jak już wspomnieliśmy, najważniejsze w diecie ajurwedyjskiej jest ustalenie naszej doszy, ponieważ właśnie od tego zależy jakie produkty i w jakich proporcjach powinniśmy spożywać. Przedstawiamy uogólniony jadłospis według diety ajurwedyjskiej dostosowany do poszczególnych dosz.
Jadłospis według zasad ajurwedy
Osoby pitta powinny w swojej diecie uwzględniać smaki gorzkie, cierpkie i słodkie, a wystrzegać się potraw kwaśnych i ostrych (mimo że osoby o przewadze tej doszy uwielbiają potrawy pikantne, przesolone i zakwaszone). Należy modyfikować te przyzwyczajenia, aby odzyskać stan równowagi i cieszyć się dobrym zdrowiem. Produkty wskazane dla osób pitta to między innymi:
- zboża (owies, pszenica, jęczmień, ryż)
- rośliny strączkowe (groch, soja, fasola)
- warzywa (kapusta, brokuły, sałata, kukurydza, dynia)
- owoce (śliwka, jabłka, gruszka, cytrusy)
- przyprawy (kurkuma, kolendra)
- do słodzenia cukier trzcinowy, syrop klonowy lub miód
Osoby z przewagą vata powinny spożywać posiłki ciepłe (ale nie gorące), lekko oleiste i delikatnie przyprawione. Należy unikać surowej żywności i zimnych napojów. Smaki, które powinny być uwzględnione w diecie to słodki, słony i kwaśny. Niewskazane jest smak gorzki i ostry. Produkty odpowiednie dla osób z przewagą doszy vata to między innymi:
- zboża (owies, ryż, pszenica)
- rośliny strączkowe i ich przetwory (soczewica, tofu)
- warzywa, najlepiej gotowane (marchew, dynia, buraki)
- owoce (cytrusy, winogrona, banany)
- orzechy (włoskie, ziemne, migdały, pistacje, kokosowe)
- przyprawy (imbir, kurkuma, cynamon, bazylia, goździk, kminek, pieprz)
- tłuszcze (olej słonecznikowy, sezamowy)
Dla osób kapha idealne potrawy powinny być ostre, gorzkie i cierpkie. Szczególnie niewskazane są potrawy ciężkie, tuczące i tłuste, pomimo że właśnie takie są często preferowane przez osoby kapha. Produkty, które należy uwzględnić w diecie to między innymi.
- zboża (kukurydza, kuskus, jęczmień)
- rośliny strączkowe (soczewica, groch, tofu)
- mleko (wyłącznie sojowe)
- warzywa (kalafior, brokuły, kapusta)
- tłuszcze (wyłącznie roślinne i w minimalnej ilości)
- przyprawy (chili, kurkuma, musztarda, chrzan, imbir)
- do słodzenia wyłącznie miód
Miód w diecie ajurwedyjskiej
Podstawowa zasada diety ajurwedyjskiej zakłada jak największą ilość produktów naturalnych i nieprzetworzonych, a więc miód manuka zdecydowanie się w to wpisuje. Jako w stu procentach naturalne dzieło pracy pszczół, jest idealnym produktem, który może być wykorzystywany na przykład do słodzenia chłodnych napojów (pamiętajmy, że w temperaturze powyżej 40 stopni miód pełni jedynie funkcję słodzącą).
Można też wykorzystywać go jako składnik sosów lub deserów. Idealnie sprawdzi się także jako dodatek do zbóż (możemy dodać go do muesli). Pamiętajmy, że w diecie ajurwedyjskiej wszystkie produkty musimy spożywać w odpowiednich ilościach i nie należy przesadzać nawet z miodem manuka – bez względu na to, jak bardzo uwielbiamy jego wyjątkowy smak.