Pszczoła większości z nas kojarzy się oczywiście z pysznym i słodkim przysmakiem, jakim jest miód. Tymczasem ten niepozorny owad odgrywa kluczową rolę w całym ekosystemie. Pracowite owady zapylają bowiem blisko 80% roślin! Niestety na skutek zgubnej działalności człowieka populacja pszczół w ostatnich dziesięcioleciach zaczęła systematycznie spadać. Dlaczego musimy o nie walczyć?

• Co warto wiedzieć o pszczołach?
• Rola pszczół w przyrodzie
• Jakie są najważniejsze produkty pracy pszczół?
• Jak powstaje miód?
• Miód Manuka
• Garść ciekawostek o pszczołach

 

Pszczoły – informacje

Czym jest pszczoła? To niewielki, ale niezwykle pracowity owad z rodziny pszczołowatych. W Polsce najbardziej popularne to oczywiście pszczoły miodne, choć można też spotkać inne gatunki. W sumie mamy ich ponad 470, a na całym świecie jest to aż 20 000 gatunków.

Owady zbierają nektar i pyłek kwiatów, który jest ich pożywieniem, jednocześnie je zapylając. Rośliny miododajne, czyli te, które najczęściej dostarczają pszczołom surowca do produkcji miodu, to m.in. facelia błękitna, gryka, ogórecznik, nostrzyk biały, koniczyny, lucerna, mniszek lekarski, nawłoć czy akacja. Drugą pożywką miodu jest spadź, czyli sok pojawiający się w postaci słodkich kropelek na drzewach iglastych np. świerku czy jodle oraz na liściach niektórych drzew liściastych takich, jak np. lipa czy dąb.

Odmiana miodu zależy od gatunku rośliny, z którego kwiatów pszczoły pozyskały nektar. Chociaż z uwagi na to, że owady w swej wędrówce najczęściej odwiedzają kilka odmian roślin, najpopularniejsze i najłatwiejsze w produkcji to miody wielokwiatowe.

 

Rola pszczół w przyrodzie, czyli najważniejsze fakty o pszczołach

Rola pszczół i ich wpływ na środowisko są wciąż mało przez nas doceniane. A niesłusznie, ponieważ to właśnie te maleńkie owady mają kluczowe znaczenie dla całego ekosystemu. I to właśnie ich pracy zawdzięczamy produkcję 1/3 żywności.

Jak pszczoły pomagają ludziom? Większość owoców i warzyw to gatunki owadopylne, których rozwój nie byłby możliwy bez pszczół, ale także innych owadów, takich jak osy, trzmiele, motyle czy chrząszcze. Owady dzięki zapyleniu umożliwiają roślinom zapłodnienie, a tym samym zwiększają ilość oraz jakość plonów.

Dodatkowo przenosząc pyłek z różnych gatunków roślin, zapewniają zachowanie bioróżnorodności ekosystemu. Jednak zapylanie roślin to nie tylko korzyść dla nas, ludzi. Owocami roślin żywią się przecież także ptaki oraz dzikie ssaki.

Gdyby nie pszczoły, wiele owoców i warzyw po prostu by nie istniała

 

Co robią pszczoły dla ludzi?

Oczywiście pyszny i niezwykle wartościowy dla naszego organizmu, wytwarzany z nektaru kwiatowego lub spadzi miód. To nie tylko smaczny i aromatyczny zamiennik cukru oraz źródło naturalnych węglowodanów, ale także substancji odżywczych. Miód zawiera cenne enzymy, kwas foliowy, pantotenowy i biotynę, ale także duże ilości mikroelementów takich, jak potas, chlor, fosfor, cynk, magnez, wapń, żelazo oraz witamin z grupy B, witaminę A i C.

To jednak nie wszystko, co oferują nam małe owady. Co jeszcze otrzymujemy od pszczół? Od lat zwolennicy apiterapii doceniają właściwości innych produktów pszczelich takich, jak pyłek, propolis, pierzga, mleczko, jad pszczeli czy wreszcie pszczeli wosk.

 

Jak powstaje miód?

Podstawą produkcji miodu jest pożytek, czyli nektar lub spadź. Gromadzony jest przez pszczołę zbieraczkę w wolu i podczas jego transportu do ula zostaje częściowo rozrzedzony oraz wzbogacony o enzymy i kwasy organiczne pochodzące z organizmu pszczół.

Po powrocie do ula składany jest w komórkach plastra. Dzięki wysokiej temperaturze panującej w ulu, miód jest odparowywany i dochodzi do jego zagęszczenia. Następnie w komórkach plastra następuje proces dojrzewania miodu, podczas którego dochodzi do rozkładu cukrów złożonych na cukry proste.

Pszczoły wielokrotnie przekładają miód z jednej komórki plastra do drugiej, aż osiągnie pożądaną zawartość wody. Na koniec miód zostaje szczelnie zasklepiony woskiem, który go zabezpiecza go na kilka miesięcy.

Kiedy miód osiągnie swoją „dojrzałość”, przychodzi czas na miodobranie, czyli odsklepienie miodu z plastrów. Na koniec miód wędruje w miodarkach, gdzie jest odwirowywany.

Na jeden słoiczek miodu pracuje niezliczona liczba pszczół

 

Miód Manuka – co warto o nim wiedzieć?

Miód Manuka MGO™ to wyjątkowy gatunek, który powstaje z nektaru krzewów manuka (Leptospermum scoparium) porastających niezwykle czyste, dziewicze tereny Nowej Zelandii.

Choć rdzenna ludność Nowej Zelandii od wieków używała pędów i nasion krzewu do tworzenia leczniczych naparów, to dopiero w latach 30. ubiegłego wieku zaczęto baczniej przyglądać się miodowi produkowanemu z nektaru drobnych czerwonych kwiatów manuki.

Jednym z najbardziej znanych naukowców badających właściwości miodu Manuka jest prof. Thomas Henle – autorytet w dziedzinie analizy żywności w Unii Europejskiej. Jego badania pozwoliły wyodrębnić w miodzie niezwykle aktywną substancję – methylglyoxal (MGO), której zawartość w tym gatunku jest nawet kilkaset razy wyższa niż w innych znanych i popularnych odmianach. Ostatnie lata to ogromny wzrost popularności Miodu Manuka MGO™, a liczba entuzjastów niezwykłego gatunku stale rośnie.

 

Ciekawostki o pszczołach

Na koniec kilka ciekawostek o niezwykle pożytecznych pszczółkach:

• Pszczoły produkują miód od 150 milionów lat.
• Pszczoła to jedyny owad, który wytwarza żywność spożywaną przez człowieka.
• Królowe pszczoły mogą żyć do 5 lat, podczas gdy robotnice żyją od 4 do 24 tygodni.
• Jedna pszczoła miodna w ciągu całego swojego życia wytwarza 1 małą łyżeczkę miodu.
• Na 1 kg miodu pszczoły muszą zebrać około 3 kg nektaru.
• Do wyprodukowania 1 kg miodu, jeden owad musi odwiedzić kilka milionów kwiatów.
• Podczas jednej trasy po nektar pszczoła odwiedza od 50 do 100 kwiatów.
• Podczas lotu pszczoła wykonuje około 400 ruchów skrzydłami na sekundę.
• Przeciętna szybkość pszczoły to tylko 25 do 30 km/h.
• Przeciętny zasięg lotu pszczół wynosi 3 km, a maksymalny nawet 10 km.
• Wypełnione wole miodowe pszczoły zbieraczki może ważyć do 70 mg, co stanowi około 80% jej ciężaru.

Nie bez powodu utarło się powiedzenie „pracowity jak pszczoła”. Chcecie wiedzieć wszystko o pszczołach i miodzie? Zapraszamy do naszego miodowego poradnika 😊